آرمان جاویدان

اسماعيل فصيح می‌گفت : "برخی از داستانهايم گويی خودشان پديد می‌آيند . هنگامی که می‌خوانمشان به گريه می‌افتم". اسماعيل فصيح در سال ۱۳۱۳ در تهران زاده شد : «پدرم نزدیک سه راه شاپور مغازه خواربارفروشی داشت».دو ساله بود كه پدر را از دست داد . در گرماگرم جنبش ملی‌شدن نفت دبيرستان را به پايان رساند و پس از سه سال آموزگاری: «مادرم به من ۳۲۰۰ تومان كمک كرد و با همان پول رفتم آمریكا. چهار سال شیمی خواندم و از همان ماه نخست چون انگلیسی‌ام خوب بود ، اجازه یافتم زمان آزادم را برای دانشگاه كار كنم». پس از گرفتن كارشناسی به سانفرانسيسكو رفت و ازدواج كرد ولی همسرش به هنگام زايمان درگذشت و او اين اندوه را تا پايان زیوشی با خود كشيد و در آثارش به ويژه در "عشق و مرگ" بازتاب داد . پس از آن زندگی ناكام باز به دانشگاه مونتانا رفت و ادبيات انگليسی خواند. ۲۹ ساله بود كه به ايران بازگشت و آموزگار دانشكده شركت نفت شد و به اهواز و سپس به آبادان رفت . همزمان ترجمه‌هايش كه بيشتر در زمينه روانشناسی فراهمادی هستند ، از سوی انتشارات فرانكلين چاپ می‌شدند. ۳۴ ساله بود كه پس از چاپ چند داستان كوتاه ، نخستين رمانش "شراب خام" را پراکند كه مانند همه آثارش ته رنگ كارآگاهی دارد. اين داستان خواننده را با راستینگی انجمن شهری ايران در پايان دهه ۱۳۳۰ آشنا می‌كند . رمان‌های او همه گِرد زندگانی "خانواده آريان" می‌گردند كه با زندگی نويسنده بيگانه نيست . داستان‌های او ساختی دوره ای دارند . در هر رمان زندگی يكی از تک های اين خانواده آسه داستان است . به اين چیدمان داستان‌های او بهم پيوسته‌اند و زندگی شهری را از سال ۱۳۰۰ تا ۱۳۷۰ به تصوير می‌كشند . آدم‌های داستان‌های او همه سرگشته ، سرخورده و گرفتار خفقان زندگی هستند و فدای خشونت فراهماد می‌شوند. ۳۸ ساله بود كه "دل كور" را با الهام از خاطرات كودكی‌اش در برزن "درخونگاه" نوشت. ۴۷ ساله بود كه با آغاز جنگ ايران و عراق دانشكده نفت آبادان بسته و خانه‌اش ويران شد و به تهران رفت : «پس از آن كه دو تا كتاب نوشته بودم آغاز كردم به نوشتن "داستان جاوید" چنانچه كه نه كسی را به نام جاويد می‌شناختم به و نه از دین زرتشتی خبر داشتم . ناگهان یک روزی خلاصه‌ای به ذهنم رسید و داستان را كه آغاز كردم، نوشتن‌اش شش سال به درازا کشید». او نخستين نويسنده‌ای است كه پیغان های جنگ ايران و عراق را در "زمستان ۶۲" بازتاب داد. بيست و پنج تير ۱۳۸۸ اسماعيل فصيح در تهران در ۷۴ سالگی در درگذشت.