آرمان جاویدان

سابرینا بار

در این روز و روزگار ، بسیاری از ما آن اندازه نمی‌خوابیم که برای سرحال کار کردن در روزپسین بس باشد ، یا دیرتر از آن که باید به رختخواب می‌رویم. از همین رو ، یک کارشناس خواب پیامدهای قطعی کمخوابی بر تندرستی کلی ما در دراز مدت و کوتاه مدت را بررسی کرده است. ماتیو واکر ، نویسنده کتابی به نام «چرا می‌خوابیم؟» و استاد ارشد روانشناسی و دانشهای اعصاب دانشگاه کالیفرنیا در برکلی ، چگونگی اثرگذاری جدی خواب یا بیخوابی بر تندرستی ما را اینچنین بازنموده است :

پیش از همه این است که اگر به اندازه بسنده نخوابیم ، توانایی حافظه‌ای مغز آسیب می‌بیند. او می‌گوید: به قطع و یقین می‌دانیم که نخست از همه ، بیخوابی سبب می‌شود مغز براستی نتواند خاطرات نو بسازد ، بنابراین اگر خواب نداشته باشیم جعبه خاطرات مغز از کار می‌افتد و نمی‌توانیم آروین های(تجربه‌های) نو را به خاطرات دگردیس کنیم. اما این بدترین لطمه بی‌خوابی نیست . بیخوابی می‌تواند مغز را به زاست(تولید) بیشتر پروتئین زهراگین «بتا آمیلوید» وادار کند که در دچاری به بیماری فراموشی (آلزایمر) دخیل است. واکر می‌گوید: اساساً در خواب ژرف شبانه است که سامانه آلاینده‌زدایی مغز روی دور تند می‌افتد و آغاز به فروشستن این پروتئین زهراگین یعنی بتا آمیلوید می‌کند. «یعنی اگر هر شب به اندازه بسنده نخوابیم ، اندازه بیشتری از این پروتئین دخیل در بیماری فراموشی(آلزایمر) در مغز ما زاست می‌شود». هر اندازه هم این پروتئین بیش‌تر زاست شود ، در سالهای بالاتر بیش‌تر در معرض دچاری به زوال خِرد خواهیم بود».

واکر می‌گوید بسیاری می‌دانند که کمخوابی در ناتوان شدن دستگاه ایمنی تن هم دخیل است. او می‌گوید: یک شب که چهار تا پنج تَسوک(ساعت) بخوابیم ، یاخته‌های مصونیت‌ساز پادچَنگار(ضدسرطان) مهمی به نام یاخته‌ کشنده پرهامی(طبیعی) ، به میزان ۷۰ درصد کاهش می‌یابد. به گفته واکر ، کمخوابی خطر دچاری به سرطان روده ، پروستات یا سینه را در سالهای بالاتر می افزاید.

این در حالی است که سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۰۷ رسماً  برخی از پیشه ها را که در نوبت کاری شب انجام می‌گیرند ، از برای بر هم زدن سامانه شبانه‌روزی خواب ، در رده « سرطان‌زای محتمل» جای داده است.

خواب خوش شبانه ، به بسامانی فشار خون کمک می‌کند و به همین شُوند(دلیل) است که نیاسودن(استراحت نکردن) در شب بر دستگاه دلی-رگی، اثر منفی می‌گذارد. واکر می‌گوید: اگر خواب بسنده نداشته باشیم ، دستگاه دلی-رگی باز سامان نمی شود و در نتیجه فشار خون افزایش می‌یابد . او گوشزد می‌کند که ناگریز اگر شبی شش تَسوک(ساعت) هم بخوابیم که بسیار هم کم نیست ، خطر آنکه سکته کنیم یا دچار سکته دلی کشنده شویم ۲۰۰ درصد افزایش می‌یابد. پس چه اندازه بخوابیم که به توانایی های جسم و روان‌مان لطمه وارد نشود؟ واکر می‌گوید: «بیداری بیش از ۱۶ تَسوک ، زوال جسم و روان آغاز می‌ کند ». « ذهن پس از ۱۹ یا ۲۰ تُسوک(ساعت) بیخوابی چنان از کار می‌افتد که مانند مستی می‌شویم که پشت فرمان نشسته است». واکر می‌گوید: «آهنگ بازیافت انسان» کرانه ۱۶ تَسوک(ساعت) است یعنی «برای ترمیم آسیب‌ها به کرانه ۸ تَسوک خواب نیاز داریم»