آرمان جاویدان

دکتر یاشار تبریزلی

تولیدکنندگان آذربایجانی با روند رو به رشد کالای وارداتی حال و روز خوشی ندارند و شمار بسیاری  از کارگران بیکار شده اند. ماجرای واردات از کشورهای دیگر ماجرایی تکراری است. در حالی که بیشتر کالاهای وارداتی در درون کشور تولید می شود گواه گسترش روز افزون واردات هستیم. افزایش واردات سال هاست که تن ناتوان صنعت ایران و پیرو آن استانهای آذربایجانی را زخم می زند و روز به روز وحشت بیکاری برای کارگران را بیش تر می کند. در این میان واردات گسترده از کشور ترکیه زمینه ای است که چندیست آبشخور خرده گیری انچمن(جامعه) و به ویژه کارشناسان حوزه اقتصاد جای گرفته است. این در حالی است که برخی از این کالاها به حدی دارای کیفیت پایینی هستند که بایستی از آن ها به عنوان کالاهای یک بار گُسارش(مصرف) یاد کرد. این زمینه در شرایطی رخ می دهد که همان کالاها با کیفیتی چند برابر بهتر در درون کشور و به ویژه در استانهای آذربایجانی تولید می شود اما همین واردات گسترده موجب تعطیلی بسیاری از واحدهای تولیدی شده است.در شرایط کنونی که حجم انبوهی از فراورده های ترکیه ای را در بازار تجربه کرده‌ایم، دقیقا اینگونه است که کشور جعلی ترکیه و صادرکننده کالاهای گُسارشی(مصرفی) به ایران، دشواری بیکاری خود را به روی استانهای آذربایجانی ایران انداخته است. با ورود هر کالا یک فرصت شغلی برای فرزندان و متخصصان آذربایجان از میان می‌رود.

ترکیه و بازار پوشاکش این روزها جایگاه خوبی در بازار شهرهای آذربایجانی دارد. در واقع هر بوتیک شیک جامه فروشی با بهای نجومی از ترک بودن اجناس خود می گوید و ناگریز در مبل فروشی ها و تخت و کمد فروشی ها نیز رد پای کالاهای گرانبهای ترک دیده می شود. کالاهایی که به بهای بیکاری کارگران تهیدست آذربایجانی در سطح استانها دیده می شوند. این ر حالی است که به تازگی ترکیه در راه صادرات کالاهای ایرانی به این کشور سنگ اندازی می کند و دشواری هایی برای کامیون های ایرانی پدید آورده است.

 بزرگ‌ترین صنعت رژیم پانترکیستی نساجی است که 3/ 16 درصد کل صنایع ترکیه را دربرمی گیرد. پس از نساجی (پالایش نفت (5/ 14 درصد)، صنایع غذایی (6/ 10 درصد)، صنایع شیمیایی (3/ 10درصد), صنایع فولاد و ذوب آهن (9/ 8 درصد)، خودروسازی (3/ 6 درصد) و ماشین سازی (8/ 5 درصد) بیشترین سهم در صنعت را در رژیم پانترکیستی دارند. از لحاظ صادرات صنایع نساجی با۱۹ درصد، صنایع خودروسازی با ۱۸ درصد، صنایع فولاد و ذوب آهن با ۱۳ درصد، لوازم خانگی با ۱۰ درصد، صنایع شیمیایی و داروسازی با ۹ درصد و ماشین‌سازی با ۷ درصد، عمده صادرات صنعتی ترکیه را تشکیل می‌دهند. کل صادرات نساجی و پوشاک ترکیه در سال 2013 حدود 23 میلیارد دلار برآورد شده است و در این میان ایران سهم پرواپذیری را به خود اختصاص داده که کامناکام گنجایش بالایی از آن از قاچاق است نه واردات رسمی! برشالوده آمارهای بانک مرکزی،  80 درصد پوشاک گسارشی ایرانیان، وارداتی است، یعنی تولیدکنندگان ایرانی نتوانسته‌اند بازار چند میلیارد دلاری را که برای آنها هست نگهدارند.  بازار پرجاذبه ایران که 80 میلیون تن(عمدتا زیر 40 سال) را در خود جای داده است سالانه حدود 7 میلیارد دلار پوشاک خرید می‌کنند که بالای 70 درصد آن از سوی ترکیه و چین تامین می‌شود. در این میان، واردات ایران از ترکیه در سه ماه سوم سال ۹۳ درحدود ۱۰۱.۹ میلیون دلار بوده که با افزایش ۱۴.۲ میلیون دلاری به ۱۱۶.۱ میلیون دلار در سه ماه آخر سال گذشته رسیده است.

این در حالی است که رئیس اتحادیه پوشاک کشور می گوید: تعرفه گمرکی واردات پوشاک 100 درصد است که با پروا به این که در گروه کالاهای دهم جای دارد، دربردارنده سودبازرگانی و مالیات بر ارزش افزوده 100 درصدی هم می‌شود اما این میزان برای واردات پوشاک از رژیم پانترکیستی به این اندازه نیست! سال‌های سال است که دولت با افزایش تعرفه واردات پوشاک آهنگ پشتیبانی از تولیدات درونی را دارد ولی سرانجام به این هوده(نتیجه) رسیدیم که تنها با این کار قاچاق افزایش پیدا کرده است. با پروا به واردات بی‌رویه در این بخش پوشاک، تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان زیانده شده‌اند و از سویی دولت نیز درآمدی بابت تعرفه گمرکی ندارد چون قاچاقچیان اقدام به واردات غیرقانونی می‌کنند تا با یاری رژیم پانترکیستی ، بیشتر و بیشتر کارگران آذربایجانی را بیکار کرده و در پی بیکاری آنان را جذب اندیشه های پانترکیستی و تجزیه طلبانه نمایند. در این میان نکته کرامند اینجاست که تولید مواد اولیه برای تولیدکنندگان درونی دست کم دارای 35درصد تعرفه است، به طوری که گاهی هزینه مواد اولیه از خود فراورده گرانتر می‌شود و این در حالی است که پوشاک بیرونی بیشینه با 10 تا 20 درصد هزینه و قاچاق درون کشور می‌شوند . دولت ترکیه چندی است سنگ اندازی بر سر راه کالاهای ایرانی را آغاز کرده است.

 سنگ اندازی ترکیه درتجارت با ایران

 در حالی که کشور ترکیه در ماه‌های اخیر برای صادرات کالاهای ایرانی عوارض و حقوق ورودی افزون وضع کرده بود ، کنون خبر می رسد که در نوین ترین اقدام خود تصمیم تازه ای برای کامیون‌های ترانزیتی کشورمان وضع کرده است. در این بخشنامه که ابلاغ شده «کامیون‌های ترانزیتی حامل کالا به مقصد کشورهای اروپایی هنگام بازگشت از گذرخاک ترکیه امکان بارگیری نخواهند داشت و باید به‌صورت تهی تردد و از این کشور بیرون روند ! »  این زمینه برابر بخشنامه از سوی کشور ترکیه از 15 مرداد ماه سال جاری تاکنون اجرایی شده و به نگر می‌رسد هنوز مسئولان برای آن تصمیم جدی و قاطعانه نگرفته‌اند. در همین راستا مدیرکل نظارت بر ترانزیت گمرک ایران می‌گوید اگر کامیون‌های ترانزیتی مفاد این بخشنامه را نادیده بگیرند، مشمول جریمه 3 هزار یورویی خواهند شد! علیرضا دشتانی در مورد این بخشنامه بازنمایی می کند ، به نگر می‌رسد ترکیه برای پشتیبانی بیش‌تر از کامیون‌های خود تصمیم به انجام چنین کاری گرفته است. قطعاً با بازپی چنین روندی هزینه های افزونی بر ترانزیت کالا اعمال خواهد شد که روی صادرات هَنایش(تاثیر) فریور(مستقیم) می‌گذارد. این در حالی است که موافقت‌نامه تجارت ترجیحی میان ایران و ترکیه با هدف رسیدن به گنجایش بازرگانی دوسویه ۳۰ میلیارد دلاری در درازنای پنج سال آینده، پس از یک دهه گفتگو ، از ابتدای ژانویه ۲۰۱۵ اجرایی شده است که بسیار به سود ترکیه است و بر شالوده این همداستانی، تعرفه ۱۲۵ فقره کالای ایرانی و ۱۴۰ فقره کالای ترکیه ای کاهش پیدا کرده است !

بیکاری جوانان آذربایجانی و آسیب های اجتماعی و خانوادگی از تبعات قاچاق کالا و ارز است و امروز آینده کشور از راه قاچاق کالا در معرض خطر جدی می باشد.بررسی ها نشان داده اند با پولی که از راه قاچاق کالا به مدت دو سال از کشور بیرون می رود همه پرسمانهای اشتغال گره گشایی شدنی است.قاچاق کالاهای ترکیه ای  باعث می شود تولید داخل سقوط کند و با خرید کالاهای بیرونی اما قاچاق و به ظاهر ارزان، کارخانه های استانهای آذربایجانی یکی پس از دیگری تعطیل شوند.