آرمان جاویدان

(اندرچ آتروپات مهراسپندان)
روشن نمایی :
در ویرایش این نوشته، ما از نسک (کتاب) «پارسی بگوییم، تازی نگوییم» ، برای سره نویسی واژه های تازی به پارسی بهره گرفته ایم.

اندرز نامه اي است وابسته به موبد بزرگ زمان شاپور دوم آتروپات مهراسپندان يا آذرباد ماراسپند به پسرش.
1. اي پسر من نيكوكار باش نه بدكار زيرا زندگاني انسان جاودان نيست و هيچ چيز از كردار نيك بایاتر نمي باشد.
2. آنچه را گذشته است فراموش كن و به آنچه نرسيده رنج و اندوه مبر.
3. به مهتر و سردار خود گستاخ مباش و در پرستا(خدمت) استوار بايست. آنچه بر خود نيك نداني به ديگران نيك مشمار. با مهتران و دوستان به يگانگي رفتار كن.
4. خود را به بندگي به كسي مسپار.
5. هركس با تو كينه ورزد و خشم گيرد از او كناره جو.
6. هميشه و هرجا سپردگی(توکل) به خدا داشته باش و دوستي با كسي كن كه به تو بيشتر سود برساند.
7. به فرمان يزدان و امشاسپندان رفتار كن و كوشش نما.
8. هر چه شنوي به شتاب و بيهوده باز مگوي.
9. زن و فرزند خود را از دانش آموختن بازمدار تا غم و اندوه به تو نرسد و پشيمان نشوي.
10. بیهوده مخند.
11. پیش از پاسخ دادن بیندیش.
12. هيچكس را به ریشخند مگیر.
13. با مرد بدكار همراز مشو.
14. با مرد خشمگين همراه مشو.
15. با فرومايه سگالش مكن.
16. با مست هم خوراك مشو.
17. از پست سرشت و بد نژاده وام مگير و مده زيرا بهره بسیار بايد داد و همواره به در خانه تو بايستد و كسان بگمارد و اين براي تو زيان بزرگي خواهد بود.
18. مرد بد چشم را به همیاری خود نپذیر.
19. به مرد رشگبر ، دارایی خود را نشان مده.
20. از پادشاه فرمان نادرست مخواه.
21. از سخن چين و دروغگو سخن مشنو.
22. در کیفر مردم كينه مورز.
23. در گذرگاه های همگانی ستیز مكن.
24. با مرد بسيار دارا هم خوراك مشو.
25. رادمرد را مزن.
26. براي جاه و جای ستیز مكن.
27. با مرد پاك نگر ، كارآگاه ، هوشيار و نيكخو سگالش و دوستي كن.
28. در جنگ اگر پاسخگویی کرامندی بر دوش تست، بسيار بترس.
29. از مرد نیرومند و دارا و كينه ورز دور باش.
30. با مرد اديب دشمن مباش.
31. با مرد نادان راز خود مگوی.
32. باشندگی دانشمندان را گرامي بدار و از ايشان بپرس و پاسخ شنو.
33. به هيچكس دروغ مگوي.
34. از بي شرم مال مگير.
35. به نزد بدكار چيزي گرو مگذار.
36. نه به راست نه به دروغ هرگز سوگند مخور.
37. چون خواهي زناشویی كني، نخست مال فراهم كن.
38. خود براي خود زن برگزین.
39. تا تواني مردم را به زبان ميازار.
40. اگر در پي مال و دارایی هستی نخست خانه و آب بخر ، زيرا اگر بار ندهد نژاده آن می ماند .
41. به زیان و دشمني كسي خشنود مشو.
42. تا کرانه ای كه مي تواني از مال خود داد و دهش نما.
43. كسي را فريب مده تا دردمند مشوي.
44. پيشواي نيك را گرامي بدار و سخنش را بپذير.
45. جز از خويشان و دوستان از كسي وام مگير.
46. دختر شرمگين را دوست بدار و او را به مرد هوشيار و دانايي به زنی ده ، زيرا زن دانا و هوشيار مانند زمين نيكي است كه چون تخم در آن بكارند دستاورد نيك و فراوان از آن به کنش آيد.
47. سخن را آشكار بر زبان ران.
48. بدون انديشه سخن مگوي.
49. رودرروی قانون به كسي وام مده.
50. با زن فرزانه و شرمگين بگیر و او را دوست بدار.
51. مردي را به دامادي خود برگزين كه نيكخو و درست و دانا باشد. اگر بسيار تهیدست است، بسيار آک(عيب) نيست. دارایی از يزدان برسد.
52. مرد تهیدست و بينوا را ریشخند مكن. شايد تو نيز روزي بينوا شوي.
53. اگر تو را فرزندي باشد به آموزش بفرست و به دانش آموزی دانشها بگمار ، زيرا دانش چشم روشن است.
54. سخن به هنگام بگو ، زيرا بسيار خاموشي بهتر از سخنگویی است.
55. مرد راستگو را براي پيغام بفرست.
56. فرومايه را پروا مكن و کس پاسداشته را در پايه اش پاداش رسان.
57. خوش سخن باش.
58. شيرين گفتار باش.
59. منش خود را نيك بدار.
60. از نيك كرداري خود غره مشو و رجز مخوان.
61. به مهتران و پادشاهان دژپیمانی مكن.
62. از مرد بزرگ و نيك سخن بپرس.
63. با دزدان دادوستد مكن و آن ها را گرفتار نما.
64. از دوزخ ياد آور و كسان را به میانه داری کیفر ده.
65. از هركس و هرچيز دلارام مباش.
66. فرمان خوب ده تا بهره خوب يابي.
67. بيگناه باش تا بيم نداشته باشي.
68. سپاس دار باش تا سزاوار نيكي باشي.
69. با مردم يگانه باش تا پاسداشته و نامور شوي.
70. راستگو باش تا پایداری داشته باشي.
71. فروتن باش تا دوست بسيار داشته باشي.
72. دوست بسيار داشته باش تا نامور باشي.
73. شناسانیده باش تا زندگاني به نيكي گذراني.
74. دوستدار دين باش تا پاك و راست گردي.
75. برابر سرشت خود رفتار كن كه بهشتي شوي.
76. بخشنده و جوانمرد باش تا آسماني باشي.
77. زن ديگري را فريب مده كه روانت گناهكار مگردد.
78. با مرد ارج نشناس و ناسپاس رفت و آمد مكن.
79. روان خود را به خشم و كينه آلوده مساز.
80. در هر كار و گفتار فروتنی و فرهیخت را فراموش مكن.
81. هرگز ترشرو و بدخو مباش.
82. در انجمن نزد مرد نادان منشين ك تو را نیز نادان نپندارند.
83. در نشست ها در بالا مشين تا از آنجا تو را بلند نكنند و به جاي پايين تر بنشانند.
84. به مال و دارایی كسي چشم مينداز، زيرا مال و خوشي جهان مانند مرغي است كه از اين درخت به آن درخت بنشيند و به هيچ شاخي نماند.
85. به پدر و مادر خود فرمانبردار باش، زيرا مرد تا پدر و مادرش زنده اند مانند شيري است كه آسوده در بيشه غنود و از هيچكس بيم ندارد، ویک(اما) آنكه پدر و مادر ندارد مانند بيوه زني است كه هرچه از او به زور بگيرند هيچ نتواند نمود و همه كس به نگر خوار به او بنگرد.
86. دختر خود را به شوهر هوشيار و دانا ده.
87. اگر خواهي از كسي دشنام نشنوي كسي را دشنام مده.
88. تند و خشمگین مباش، زيرا مرد خشمگین چون آتش است كه در بيشه برافروزد و تر و خشك با هم بسوزند.
89. با مردي كه پدر و مادر از او ناخشنودند همكار مشو تا گناهكار نباشي.
90. براي شرم و ننگ گناه مکن.
91. دو رو و سخن چين مباش.
92. در انجمن نزديك دروغگو مشين.
93. چالاك باش تا هوشيار باشي.
94. پگاه خيز باش تا كار خود را به نيكي به انجام برساني.
95. دشمن كهنه را نو مساز زيرا دشمن كهنه مانند مار سياه است كه پس از صد سال تلافی را فراموش نكنند.
96. دوست كهنه را گرامي بدار و در دوستي او استوار باش.
97. يزدان را ستايش كن و دل را شاد ساز تا يزدان نيكي تو را بيفزايد.
98. فرمانرانان را نفرين مكن زيرا آنها پاسبان مردم هستند.
99. اي پسر من بشنو تو را ميگويم كه بهترين بخششها آموزش و فرهیخت مردم است، زيرا دارایی نابودی پذيرد و چهارپايان بميرند ولي دانش و فرهیخت بماند. در نگهداشت دين بكوش زيرا بهروزی از آن برسد.
100. هميشه روان خود را بياد دار.
101. براي نام خود از كار خودداری مكن.
102. اگر چه شناوري به خوبي داني ولي بسیار در آب مرو تا فرو نشوي.
103. دست دزدي و تنبلی و هوا و هوس بردار، زيرا هر كه نيكي كند پاداش نيك يابد و هر كه بدكار گشت به سزاي سخت خواهد رسيد.
104. هر كس كه براي ديگران چاه كند خود در آن افتد.
105. مرد پارسا در آسايش ماند و بدكار هميشه گرفتار اندوه است.
106. اگر چه افسون مار خوب داني ولي دست به مار مزن تا تو را نگزد و نميري.
107. با هيچكس و به هيچ آيين پيمان شكني مكن كه آسيب به تو نرسد.
108. دارایی كسان را تاراج مكن.
109. خودپسند مباش زيرا انسان چون مشك پر باد است و اگر باد آن تهی شود چيزي نماند.
110. مردم داراي همان خوبي هستند كه از زمان شيرخوارگي خود بدستاری(کسب) نموده اند.
111. هيچ فرازي بدون نشيب و هيچ نشيبي بي فراز نيست.
112. چون خوشي رسد بسيار خشنود مشو و چون سختي فرا رسد غمگين و افسرده مباش ، زيرا هر خوشي يك نا خوشي و هر نيكي يك بدي در پس دارد.
113. خوراك بسیار مخور.
114. از هر خوراك مخور و به نشست خوشگذرانی بزرگان مرو كه پسنديده نيست.
115. اي پسر من تورا مي گويم بهترين چيزها براي بخشندگی آموزش و فرهیخت مردم است.